Oh, wat een jaar...
Het is 31 december 2020 en ik zit even rustig op de bank (bel de krant zullen enkelen van jullie zeggen...). De oliebollen zijn gehaald, de woonkamer is schoon en opgeruimd en de laatste uitvaarten van dit jaar vinden nu plaats.
Oh, wat een jaar...
Even mijmerend hoe 2020 ook alweer begon. Net als ieder jaar vol met plannen en nieuwe ideeën. We keken weer uit naar de lieve families die we zouden begroeten, de markten en braderiën waar we weer aan deel zouden nemen, aan de informatiemiddagen en -avonden die we zouden gaan geven, enz. We brainstormden over nieuwe noviteiten die we zouden kunnen gebruiken bij uitvaarten. Vol energie en enthousiasme.
Hoe begon het ook alweer...
Een goed lezer heeft de vorige alinea in de verleden tijd gelezen. Want begin februari 2020 kwamen de eerste signalen dat er in China een heel vervelend virus was geconstateerd. Je proeft het niet, je ziet het niet, maar je kan er wel behoorlijk ziek van worden. Een virus wat zich niet aan landsgrenzen houdt en zelf bepaald in welke richting het zich verplaatst. Via mensen uiteraard, maar het gebrek aan kennis over dit virus maakt het onbemind en onstuurbaar tegelijk. Tot de beruchte zondagavond 15 maart 2020. Wanneer minister-president Rutte in een personferentie maatregelen aankondigd om het Coronavirus te beperken. Dat is het eerste moment dat we fysiek kennis maken met het virus. Of eerlijk gezegd, de gevolgen van het virus. We mogen ineens dingen niet meer en moeten juist andere zaken weer wel.
Dat was voor het eerst dat ook wij concreet geconfronteerd werden met de gevolgen van het virus. Uitvaarten zouden anders worden. Gebruik van de ontvangkamers werd aan banden gelegd, er werden maxima gesteld aan groepsgroottes. Ook kregen we voor het eerst te maken met mensen die overleden waren en besmet waren met het COVID-19 virus. Moesten we vaker en meer beschermingsmiddelen gebruiken, andere procedures volgen om vooral onszelf te beschermen tegen h
et virus. Iedere week, soms iedere dag kwamen er veranderingen. Kregen we nieuwe richtlijnen, nieuwe aantallen belangstellenden die bij een uitvaart aanwezig mochten zijn. Was het steeds weer zoeken naar mogelijkheden in een wereld die ineens veel onmogelijkheden had gekregen. Zo creatief als we zijn, we vonden altijd wel een oplossing of tenminste een acceptabele middenweg.
Aan beschermingsmiddelen hebben wij nooit een gebrek gehad. Eén week was het spannend of de aanvulling van de voorraad op tijd zou zijn, maar dankzij onze trouwe leveranciers zijn we er goed in voorzien gebleven. Hebben we zelfs enkele zorginstellingen die wel een tekort hadden, kunnen helpen. Je doet dit toch met en voor elkaar...
Omdat we dit zo met elkaar hadden afgesproken...
De druk nam toe, de werkdagen werden langer. Weken achter elkaar 's morgens heel vroeg beginnen en 's avonds om 24.00 uur de computer uitzetten, omdat we dat laatste zo met elkaar hadden afgesproken. We kregen ook steeds meer te maken met intens verdrietige situaties. Schrijnende gevallen, waar we niets aan konden veranderen. We moesten tegen partners van overledenen zeggen dat ze niet naar de uitvaart van hun dierbare mochten komen, omdat ze besmet waren of besmet zouden kunnen zijn (in het begin waren er nog niet voldoende testen beschikbaar). We hebben situaties meegemaakt waarbij wij wel een afdeling van een verpleeghuis op mochten, maar de nabestaanden niet. Zagen wij een overledene eerder dan bijvoorbeeld de kinderen. Moesten we aansluitend vertellen dat ook de eerste 24 uur na overlijden nog geen afscheid genomen kon worden, aangezien vader/moeder eerst in quarantaine moest om te voorkomen dat wij besmet zouden raken. Zagen we dat kinderen/kleinkinderen die in het buitenland woonden niet naar de uitvaart konden komen, omdat er geen vliegtuigen meer vlogen. Voelden we de onmacht wanneer een echtpaar besmet bleek te zijn, één partner overleden was en de ander er zo slecht aan toe was dat we niet wisten of deze het zou halen. Wat doe je dan; een uitvaart waarbij de overgebleven partner niet van het overlijden weet en niet aanwezig kan zijn of wachten op wat komen gaat: beter worden of overlijden. In de laatste situatie zouden we dan twee uitvaarten tegelijk houden. Helse dilemma's. En zo zijn er nog legio andere momenten te noemen die we voor deze pandemie niet hadden kunnen bedenken en zeker niet in deze omvang.
Gevoelens...
En hoe hebben wij deze situaties dan ervaren. Welke gevoelens heeft dit bij ons losgemaakt? Hoewel we als uitvaartverzorgers bijna 40 jaar ervaring hebben (bij elkaar opgeteld ;)), is gebleken dat we nog steeds niet afgestompt zijn. Geen robots die op een automatisc
he piloot hun "kunstje" doen. We zijn en blijven mensen. Voelden mee met de nabestaanden. Zagen het verdriet en hebben op sommige momenten ook zelf een traantje (of meer) moeten wegpinken. Hoe vaak ik wel niet gezegd heb: "Dit is toch niet normaal...". Klopt... dit is ook niet normaal. Dit gevoel werd sterk gevoed door de blik in de ogen van de verpleegkundigen en artsen die we zagen en spraken in zorginstellingen en ziekenhuizen. Je ziet dan de machteloosheid, de vermoeidheid, de vraag... wanneer wordt het weer normaal... Terecht dat we hebben staan klappen voor ze. We hebben fruitmanden, bloemen en ballonnen bij ze gebracht. Dan zag je weer even die glimlach op hun gezicht verschijnen. De glimlach met de kracht om door te gaan. Dit goede gevoel doet een mens goed.
Gewoon doorgaan...
En hoe wij het volhielden? Door gewoon door te gaan. Net als de mensen in de zorg. Wij putten energie uit de reacties van nabestaanden. Dat ondanks alles ze met een goed gevoel terug kijken op de uitvaart en de periode daar om heen. Ze ons soms een doos chocolade gaven (lief, maar hoeft echt niet #coronakilo's). Dat ze lieve berichtjes aan ons schreven bij de keurmerkbeoordelingen (klik hier om ze te lezen). Dit alles geeft ons het gevoel dat we er alles aan gedaan hebben en aan doen om het zo goed en zo mooi mogelijk te maken voor de nabestaanden. Ook voor nabestaanden die niet iemand verloren zijn aan
Corona, maar wel met de beperkingen hiervan te maken hebben gekregen. En hoe creatief is het dan om een erehaag te vormen bij het ADO Stadion, een rijtoer door Scheveningen te maken, door een drive-tru condoleancemiddag te houden. Door een walk-thru condoleancebezoek in de achtertuin te organiseren. Door een uitvaart te splitsen in meerdere momenten. Door gebruik te maken van technische mogelijkheden zoals een livestream of een opname van de uitvaart.
En 2021 dan...
En zo... zo gaan we 2021 in. We blijven voorlopig nog de beperkingen houden. Ook al is de lockdown straks opgeheven. Het gaat echt nog maanden, misschien wel jaren duren voordat we weer uitvaarten kunnen houden zoals we die gewend waren in 2019 en eerder. Maar zoals eerder gezegd: wij gaan liever uit van de zaken die wel kunnen dan van de beperkingen die er zijn. Zoeken dus in oplossingen in een tijd van beperkingen. Verder zien we echt wel lichtpuntjes in 2021. Verwachten we dat er vast weer enkele braderieën of markten zullen zijn (al is het in de 2e helft van het jaar). We verwachten zelfs dat het aantal besmettingen in 2021 minder extreem zal zijn dan in 2020 (hopen het in ieder geval). En weten we dat de ervaring die we dit jaar hebben opgedaan, kunnen gebruiken in de toekomst.
Laten we er zo naar kijken. Naar een onbezorgde, gezonde toekomst. Met veel liefde en geluk. Waarbij we elkaar kunnen helpen al onze doelen te bewerkstelligen.
Alle goeds in het nieuwe jaar. En weet... als er iets is, jullie mogen ons altijd bellen. Dag en nacht zijn we persoonlijk bereikbaar: 070 - 221 04 13 / 015 - 202 30 75.
Normen Rotteveel
ook namens Iris Fokkema, Melanie Korver en Chantal Janssen - Smittenaar.