Ter beschikking voor wetenschap

Een lichaam dat ter beschikking is gesteld voor de wetenschap wordt gebruikt voor medisch-wetenschappelijk onderwijs en onderzoek. Dankzij deze lichamen kunnen studenten het medisch vak leren en kunnen specialisten nieuwe operatietechnieken ontwikkelen. Wanneer iemand zijn of haar lichaam ter beschikking stelt, zal er geen crematie of begrafenis plaatsvinden. Voor de nabestaanden kan dat een grote impact hebben, daar komt nog eens bij dat ze binnen 24 uur afscheid zullen moeten nemen van de overledene.

Aanmelden 

Als u uw lichaam na uw dood ter beschikking van de wetenschap wilt stellen, dient u bij leven contact op te nemen met één van de Nederlandse universiteiten of met een aan een universiteit verbonden ziekenhuis. 

De voorwaarden zullen per universiteit verschillen. 

U zal in ieder geval gevraagd worden om een codicil te maken waarin u (met de hand geschreven) verklaart dat u uw lichaam ter beschikking wilt stellen van de wetenschap. 

Dit codicil zal worden bewaard op het anatomisch instituut, maar u en uw huisarts zullen er ook een kopie van ontvangen. Om u aan te melden kunt u eventueel ook contact opnemen met uw huisarts, deze kan u helpen in het contact met de juiste instanties en met het invullen van de nodige formulieren.

Lichaam kan worden afgewezen

Geen van de universiteiten zal u kunnen garanderen dat uw lichaam uiteindelijk wordt geaccepteerd. De vraag of u begraven of gecremeerd wilt worden is met de keuze terbeschikkingstelling dus niet uit de wereld, evenals eventuele kosten voor de uitvaart. Eén en ander hangt logischerwijs samen met de wetenschappelijke behoefte aan lichamen op het moment van overlijden. 

Er kan simpelweg een overschot aan lichamen zijn; jaarlijks zijn er circa 500 lichamen nodig. Daarnaast kan ook op basis van de doodsoorzaak worden besloten een lichaam niet te accepteren. Hierbij kan gedacht worden aan een te hoge leeftijd, kanker, besmettelijke ziekten of een ongeluk waardoor het lichaam te ernstig beschadigd is.

Na overlijden

Direct na het overlijden moet de universiteit op de hoogte worden gesteld. Zij zullen waarschijnlijk vragen naar informatie over de doodsoorzaak. Direct hierna nemen zij een besluit of het lichaam geaccepteerd wordt.

Het lichaam zal binnen 24 uur worden overgebracht, omdat het moet worden geconserveerd. 

Nadat het lichaam is ‘opgebruikt’ bij (diverse) onderzoeken zal de universiteit ervoor zorgen dat het wordt gecremeerd of (anoniem) begraven. Het anatomisch instituut heeft de volledige zeggenschap over het lichaam en zal het niet meer teruggeven aan de familie. 

Bespreek de wens van de ter beschikking stelling met uw dierbaren. Bespreek de consequenties, maar ook de situatie wat als de universiteit uw lichaam na het overlijden niet accepteert. Door het onderwerp bespreekbaar te maken voorkomt u dat uw geliefden hiermee worden overvallen na uw overlijden.